Η φλεγμονή – και ιδιαίτερα η χρόνια φλεγμονή – είναι μια πάθηση που θα μειώσει τα κέρδη σας κάνοντας τα ζώα σας να αναπτύσσονται πιο αργά και λιγότερο αποτελεσματικά, θα αποστραγγίσει την ενέργεια από τα ζώα σας, προκαλώντας τους δυσφορία και αγωνία που κανένας υπεύθυνος αγρότης δεν θα ήθελε.

Για να μπορέσουμε να μειώσουμε ή να αποφύγουμε τέτοια προβλήματα, πρέπει να κατανοήσουμε ποιο είναι το πρόβλημα. Τι είναι λοιπόν η φλεγμονή; Σύμφωνα με το Λεξικό του Cambridge, ορίζεται ως «μια κόκκινη, επώδυνη και συχνά πρησμένη περιοχή μέσα ή πάνω σε ένα μέρος του σώματος». Είναι το φυσικό σημάδι ότι ένα σώμα αντιδρά σε μια πρόκληση, η οποία μπορεί να είναι σωματική (μώλωπες, εγκαύματα) ή να προκαλείται από ένα ερεθιστικό (λοιμώξεις που προκαλούνται από βακτήρια, ιούς ή αλλεργιογόνα όπως γύρη). Επιπλέον – ιδιαίτερα στα θηλυκά – οι ορμόνες μπορούν επίσης να προκαλέσουν μια φλεγμονώδη απόκριση. Ένα επεισόδιο ταχείας οξείας φλεγμονής είναι ο μηχανισμός του σώματος για την εξάλειψη τέτοιων προκλήσεων και επομένως αποτελεί ουσιαστικό μέρος της διατήρησης της ασφάλειας και της υγείας του σώματος.

Ωστόσο, όταν αυτή η ταχεία αντίδραση δεν «απενεργοποιείται», τότε αντιμετωπίζουμε χρόνια φλεγμονή. Εδώ, οι αμυντικοί μηχανισμοί του σώματος συνεχίζουν να ανταποκρίνονται σε μια ανύπαρκτη απειλή, και αυτό από μόνο του προκαλεί μεγάλα προβλήματα. Στην κτηνοτροφία, αυτά τα προβλήματα είναι η μειωμένη παραγωγή, χαμηλότερη ανάπτυξη, αναπαραγωγική αποτελεσματικότητα και η συνολική απόδοση που μετατρέπει η τροφή σε αυτά τα προϊόντα.

Οι λόγοι για αυτή τη μείωση της απόδοσης οφείλονται στο γεγονός ότι η χρόνια φλεγμονή εκτρέπει τα θρεπτικά συστατικά - ειδικά την ενέργεια - μακριά από την παραγωγή. Μια εκτίμηση είναι ότι η χρόνια φλεγμονή στους χοίρους πάχυνσης καταναλώνει το 85% της ποσότητας ενέργειας που απαιτείται για τη συντήρηση. Eπομένως, καμία από αυτή την ενέργεια δεν είναι διαθέσιμη για ανάπτυξη (Kvidera et al, 2016; L. H. Baumgard, αδημοσίευτο). Στις χοιρομητέρες, η ενέργεια που εκτρέπεται στη χρόνια φλεγμονή σημαίνει λιγότερη μεσομητρική ανάπτυξη χοιριδίων, με λιγότερο γάλα που παράγεται και γάλα χαμηλότερης ποιότητας. Όλα αυτά σημαίνουν ότι οι χοίροι και άλλα ζώα αναπτύσσονται πιο αργά, τα νεότερα ζώα δεν αναπτύσσονται τόσο καλά και είναι πιο επιρρεπή σε ασθένειες. Για τη χοιρομητέρα, η αυξημένη ζήτηση ενέργειας σημαίνει αυξημένη απώλεια σωματικής κατάστασης, μειώνοντας τη διάρκεια ζωής της και τον αριθμό των γέννων.

Για να καταπολεμήσουμε αυτή την κατάσταση, πρέπει να εξετάσουμε πιο βαθιά τους μηχανισμούς της φλεγμονής και τι οδηγεί μια οξεία αντίδραση - απαραίτητη για τη διατήρηση της ασφάλειας και της υγείας ενός σώματος - να μετατραπεί σε χρόνια πάθηση.

Η φλεγμονή ξεκινά με μια καλά κατανοητή διαδικασία. Μόλις το σώμα ανιχνεύσει μια πρόκληση, μια ένωση που ονομάζεται Πυρηνικός Παράγοντας kB (NFkB) ξεκινά την απελευθέρωση μιας ποικιλίας άλλων χημικών ουσιών που ονομάζονται κυτοκίνες (Liu et al, 2017; Kogut et al, 2018; Dal Pont et al., 2023). Αυτές αυξάνουν το πλάτος των τριχοειδών αγγείων στην πληγείσα περιοχή και επίσης τη ροή του αίματος, επιταχύνοντας την άφιξη λευκών αιμοσφαιρίων όπως τα ουδετερόφιλα και τα μακροφάγα που μπορούν να καταναλώσουν παθογόνα ή να αφαιρέσουν κατεστραμμένο ιστό. Οι αλλαγές στα τριχοειδή αγγεία και τη ροή του αίματος προκαλούν την ερυθρότητα που βλέπουμε στο σώμα μας.

Αυτή η αλληλουχία κυτοκινών πυροδοτεί επίσης την παραγωγή της σειράς πρωτεϊνών που εμπλέκονται στην εξουδετέρωση της πρόκλησης, συμπεριλαμβανομένης της C-αντιδρώσας πρωτεΐνης και του συμπληρώματος. Αυτές παράγονται στο ήπαρ, χρησιμοποιώντας και πάλι πόρους που διαφορετικά χρησιμοποιούνταν για την παραγωγή. Επιπλέον, μια ποικιλία διαφορετικών λευκών αιμοσφαιρίων - μακροφάγα, ουδετερόφιλα και ιδιαίτερα λεμφοκύτταρα, μεταβαίνουν από ουσιαστικά μηδενική μεταβολική δραστηριότητα σε μερικά από τα πιο ενεργά κύτταρα του σώματος, καθώς αναπαράγονται και αρχίζουν να παράγουν αντιπαθογόνες ενώσεις όπως ανοσοσφαιρίνες (Guimaraes-Costa et al, 2012). Και πάλι, όλη αυτή η δραστηριότητα απαιτεί σημαντικές ποσότητες ενέργειας, αμινοξέων και ιχνοστοιχείων, μειώνοντας την ποσότητα που είναι διαθέσιμη για παραγωγή.

Εάν η πρόκληση αντιμετωπιστεί με επιτυχία, η φλεγμονή θα πρέπει στη συνέχεια να «σβήσει». Στην πραγματικότητα, αυτή η διαδικασία τερματισμού θα πρέπει να ξεκινήσει σχεδόν αμέσως μόλις ξεκινήσει η αρχική φλεγμονή (Sugimotos et al, 2016). Αλλά σε πολλές περιπτώσεις, δεν συμβαίνει αυτό, οδηγώντας σε μια σπάταλη χρόνια πάθηση, όπου τεράστιες ποσότητες των θρεπτικών συστατικών που απαιτούνται για την παραγωγή (ανάπτυξη, αυγά, γάλα, αναπτυσσόμενο έμβρυο) εκτρέπονται όλα σε φλεγμονώδη απόκριση.

Αυτό που χρειάζεται, επομένως, είναι μια μέθοδος για να «μπλοκάρει» τη συνεχιζόμενη διέγερση της φλεγμονώδους απόκρισης, ώστε να επιτραπεί η λήξη μιας οξείας φάσης και να μην γίνει χρόνια κατάσταση. Ενώσεις που μπορούν να αναστείλουν τις δράσεις του NFkB θα ήταν πιθανώς χρήσιμες - και αυτό έχει αποδειχθεί σε πολλά ζώα.